sábado, 14 de febrero de 2015

Energia

ENERGIA
.
Elektrizitatea, hemen eta han:
etxe, kale, ospitale, eskola, lantegi, etc.
Baina, munduan 1.400.000.000 pertsona
elektrizitaterik gabe bizi da (1).
.
Garraioan, horrelako elektrizitaterik ez da erabiltzen;
tren, tranbia, metro eta beste ibilgailu batzuen salbuespena eginik.
Baina, tranbia eta metroan merkantziarik ez da garraiatzen,
eta tren gehienetan ere ez.
Hegazkin, itsasontzi eta kamioietan bai.
Garraioan, batez ere, gasolina eta gasolioa (batez ere dieseletan)
erabiltzen da (2).
Gas-ibilgailu batzuk ere badaude, baina hori gutxienezkoa da.
.
Horregatik, energia berriztagarriak aipatzekoan,
garraioa autobusetan izan-eta ere,
munduko leku gehienetan, alperrik daude.
.
Orain modan dauden erak, 100 urte baino gehiago dituzte:
1903tik, Rudolf Diesel-en ibilgailuak
kakahuete oliokin ibiltzen ziren (3).
Egiazko biodiesela hura zen!
Lehenengo ibilgailu elektrikoa Siemens-ek egin zuen, 1905an (4).
Ataungoak, alperrik, fotoboltaikoenpean hor daude (5).
Frantziar gobernuak, ibilgailu elektriko erosle bakoitzari,
10.000 € emango dizkio (6).
.
Baina, "tant qu'il n'y a pas de demande, personne ne consent aux
énormes investissements nécessaires pour établir les
infrastructures, et tant qu'il n'y a pas d'infrastructures,
il ne peut y avoir de demande".
(Pour la Science, avril 2005)
.
Hau da, eskaerarik ez baldin badago (garestia delako, etc.),
azpiegituretan diru-sos kantitate erraldoirik ez da onartzen,
eta azpiegiturarik ez dagoen bitartean (autonomia, bateriak
betetzeko lekuak eta hori azkar egiteko aukera),
eskaerarik ez dago.
.
Gai hontan, politikoen programetan bezala,
promes asko daude, baina gero errealitateak
gehienak "jan" egiten ditu!
.
Erreferentziak 1:
1.Science et Vie, juillet 2011.
2.Hiztegi entziklopedikoa, 1993, Elhuyar.
3.Science et Vie, novembre 2012.
4.Gara, 2010-05-02.
5.Joxanjel, 2015-01-02.
6.itélé, 5 février 2015.
.
Erreferentziak 2:
"Bonus pour l'achat d'une voiture électrique"
(itélé, 5 février 2015)
"Negocios sucios"
(Investigación y Ciencia, abril 2013)
"Biocarburants: pourquoi fait-on marche arrière"
(Science et Vie, novembre 2012)
"Les bioénergies visent à une forte expansion"
(Science et Vie, juillet 2011)
"Du gaz dans l'eau de schiste"
(Sciences et Avenir, juin 2011)
"Des algues font voler cet avion"
(Science et Vie, août 2010)
"Energía sostenible"
(Investigación y Ciencia, enero 2010)
"Conectados al Sol"
(National Geographic, octubre 2009)
"Residuos nucleares"
(Investigación y Ciencia, octubre 2009)
"Elektrizitatearen bidea argitara"
(Elhuyar, 2009ko iraila)
"Biocarburantes celulósicos"
(Investigación y Ciencia, septiembre 2009)
"Energía de fuentes renovables"
(Investigación y Ciencia, mayo 2009)
"Le charbon, nouvel or noir"
(La Recherche, mai 2008)
"Sin viento"
(http://antonuriarte.blogspot.com.es)(June 19, 2006)
"Célula de combustible"
(PC Plus, octubre 2005)
"Éoliennes"
(Science et Vie, juin 2005)
"Voiture à hydrogène"
(Pour la Science, avril 2005)
"Pilas de combustible"
(Mundo Científico, abril 2002)
"Gasolina: el mañana se llama oxígeno"
(Ciencia y Vida, marzo 1998)
"Moteur propre: on remet ça!"
(Science et Vie, avril 1990)
"..."
(http://www.eve.es)
.
(JAIA, 2015-02-07)